Người hâm mộ Tỳ kheo Giác Lộc

FAN VÀ FRIEND

Có một điều kỳ lạ trong tâm tính con người là không bị thời gian thay đổi bản chất dù trăm năm bia đá cũng mòn, những thời xa xưa trước thời Phật con người vẫn mang tâm tính như vậy, đến thời Phật vẫn những bình mới rượu cũ trong nhận thức của hạng phàm phu và cho đến thời kỳ văn minh của chúng ta, không cần thiên nhãn, thiên nhĩ vẫn có thể nghe và thấy khắp thế giới, nhưng rồi trong tâm tính vẫn là những con người của hai ngã đường như những thời gọi là xưa như trái đất. Hiểu được quy luật đó và cải hóa tư duy con người chỉ có đấng Giác ngộ với hồng danh là Anuttaro Purisadammasārathi (Vô thượng điều ngự trượng phu)

------

Đi về, sao chẳng về đi?

Ruộng hoang vườn rậm, còn chi không về?

Lối đi lạc chửa xa là mấy,

Nay khôn rồi chẳng dại như xưa. ( ***)
--------

Trong lãnh vực nào cũng có các fan (những người hâm mộ). Điều đáng nói là cách thể hiện lòng hâm mộ như thế nào. Một diễn viên bị bệnh và vào bệnh viện điều trị. Cô y tá chăm sóc tận tình. Khi hết bệnh, diễn viên tỏ lời cám ơn cô y tá, nhưng cô này nói ‘chính em phải cám ơn chị mới phải’. Diễn viên ngạc nhiên hỏi lý do. Cô y tá nói ‘trước đây em đã xem một phim về tấm lòng của cô y tá do chị thủ vai. Chính vì ấn tượng cao đẹp đó nên em chọn nghề này’. Đó là hình mẫu đằm thắm về người hâm mộ dành cho người được hâm mộ, kết cuộc thường tạo ra tình người hoặc nâng cao kiến thức cần thiết cho cuộc sống.

Tuy nhiên hâm mộ đến mức độ go wild (phát cuồng) quá mức là một vấn đề của xã hội. Mừng chiến thắng giải bóng đá liền đua xe bạt mạng trên đường phố, có người cởi bỏ cả quần áo. Là một cách thể hiện phát cuồng. Đứng chờ ngoài trời bất kể mưa nắng, đói khát để gặp mặt các diễn viên Hàn quốc, có vài người đã hun lên chỗ ngồi của người họ rất hâm mộ. Là một cách thể hiện phát cuồng khác. Nhưng phát cuồng mang tầm quốc tế đến mức hóa điên là trường hợp của Mark David Chapman, đã bắn chết John Lennon tại tư gia ở New York - nạn nhân là một nhạc sĩ lừng danh khắp thế giới. Câu trả lời của kẻ sát nhân là ‘Tôi giết John Lennon chỉ vì tôi muốn nổi tiếng'. Kết cuộc là tù tội chớ làm sao nổi tiếng được.

Cách thể hiện phát cuồng là hành vi không kiểm soát được cảm xúc, không có khả năng tự chủ tâm trí. Điều xảy ra là do chạy theo cảm xúc quá mức nên tình cảm dành cho người được hâm mộ cũng quá mức và khi cảm xúc đó qua đi thì không còn gì nữa ngoài sự vô cảm. Người hâm mộ phát cuồng là vấn đề bệnh lý trong xã hội và phát cuồng vì được hâm mộ là một vấn đề tâm lý phức tạp khác.

Fan (người hâm mộ) không thể là friend (người bạn ) của người được hâm mộ nếu hâm mộ đến phát cuồng. Vì một người tâm không được kiểm soát, trong trạng thái chơi vơi gọi là thất niệm (muṭṭhassati) không thể có lòng ưu ái chân thành, do đó không có tình thương vô vị lợi như mettā (tâm từ). Kẻ phát cuồng không thương được mình thì làm sao thương người khác, cảm xúc trong lúc phát cuồng là giả tạo thì làm sao tạo thành đức tính của người bạn được.

Danh lợi đứng đầu pháp thế gian, người đủ tài đủ đức thì tất nhiên có người hâm mộ. Nhưng một khi say mê trong danh lợi mà không phân biệt được ai chân thành, ai không chân thành, cứ vui thích để cho những người mang tâm bệnh tôn sùng mình là đại tài, đại đức thì lúc tỉnh ra mới biết là chiêm bao. Phải sống đời sống trí tuệ thì tâm trí mới lành mạnh và lúc đó mới biết người, biết mình. Pháp của đấng Giác ngộ là paccattaṃ veditabbo viññūhi, nghĩa là Pháp chỉ được tự chứng nghiệm bởi những bậc có trí. Do đó con đường đến Pháp của Phật dành cho người có trí tuệ và nếp sống trí tuệ để thấy Pháp đó là soi chiếu vào từng cử chỉ, lời nói, ý nghĩ của chính mình để nhận ra có bị những danh, lợi làm cho thân, khẩu, ý nhiễm độc không ? Người có trí vừa là fan vừa là friend và cũng là friend của fan. Cả hai tạo ra sự hòa hợp tốt lành trong xã hội và cả thế giới.
-------

(***)

Trích bài Quy khứ lai từ của Đào Tiềm (Từ Long dịch)

----------------