Điều độ Tỳ kheo Giác Lộc

Con người thường chánh niệm,
Ðược ăn, biết phải chăng,
Chừng mực, cảm thọ mạnh,
Già chậm, tuổi thọ dài.

Bài kệ này trích từ Tương ưng bộ kinh I, tương ưng Kosala nói về việc vua Pasenadi có thói quen ăn nhiều nên thân thể mập mạp, đi đứng khó khăn và mau mệt. Đức Phật dạy vua bài kệ này. Bấy giờ vua có người hầu cận tên Sudasssana, vua bảo người này học thuộc bài kệ và mỗi khi vua ăn đọc lên bài kệ này sẽ được thưởng mỗi ngày 100 đồng tiền vàng. Y theo bài kệ vua giảm dần lượng thức ăn cho đến khi thấy thực sự điều độ. Không bao lâu vua được khỏe mạnh, đi đứng nhẹ nhàng, liền thốt lên cảm hứng ngữ ‘Ôi, thực sự Thế Tôn đã thương tưởng nghĩ đến lợi ích cho ta, cả hai đời hiện tại và vị lai’.

Vào thời Đức Phật, thức ăn hoàn toàn thiên nhiên, từ nước uống, trái cây, rau cải cho đến những thức chế biến từ gạo đều bổ dưỡng và lành mạnh. Chư Tăng đi khất thực nhận những thức ăn cúng dường hoàn toàn thiên nhiên nên dù những món đơn giản như bánh, trái cây cũng rất tốt cho sức khỏe. Việc ăn quá độ sinh bệnh và sống điều độ sẽ khỏe mạnh. Nhưng vào thời của chúng ta ngoài việc ăn uống điều độ, còn phải biết rõ những thức mà chúng ta dùng có hóa chất không và hóa chất đó tác hại như thế nào. Đức Phật chỉ dạy ngắn gọn ‘Bāhusaccaṃ–etammaṅgalamuttamaṃ’ – nghe nhiều học rộng là phước lành cao thượng. Nếu quý vị không học thêm những điều chỉ xảy ra trong thời hiện đại thì không gọi là người nghe nhiều học rộng và nếu không có phước lành thì sẽ có tai ương do thiếu kiến thức sống. Thói quen thích một món nào đó và dùng thường, không ngờ món đó có tác dụng gây ung thư hoặc những bệnh khác. Khi bệnh rồi vẫn không biết tại sao và phó thác sinh mạng cho người khác thì đây là cái sai lầm lớn trong việc bảo vệ sức khỏe. Cách đây nhiều năm, Giác Lộc tk. đi thăm một bác sĩ được đào tạo từ nước ngoài. Vị bác sĩ này bị bệnh bướu cổ và quá trầm trọng đến mức không ăn được nữa và thời gian sau tử vong. Lúc đó Giác lộc tk. tự nghĩ ‘ Bác sĩ này học từ nước ngoài, bạn bè và kiến thức y khoa của ông đánh giá bệnh này không cứu chữa được nên đành chịu chết. Nếu vị này có thêm kiến thức y học của Đông phương thì đã cứu được mình’. Chết vì bệnh và cho rằng đây là nghiệp. Quan niệm này không đúng với Phật giáo, cái gì cũng gán cho nghiệp quá khứ sẽ rơi vào thuyết tiền định gọi là Pubbekatahetuka diṭṭhi –tà kiến cho rằng tất cả do nhân đã tạo trong đời trước. Như vậy chết vì bệnh chưa hẳn là do nghiệp quá khứ, phần nhiều do hiện tại thiếu hiểu biết và tạo ra cái chết cho mình. Nếu do nghiệp quá khứ quý vị có thể chất không tốt nhưng nhờ Payogasampatti - tinh tấn thuận duyên trong hiện tại qua việc cố gắng học hỏi và áp dụng lối sống lành mạnh thì vẫn có được sức khỏe cần thiết cho đời sống.

Thời đại của chúng ta có nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe, Đức Phật đã dạy ‘Ārogyaparamālābhā - Vô bệnh lợi tối thượng’. Nếu chúng ta không bảo vệ được vô bệnh của thân thì khó bảo vệ được sự vô bệnh của tâm. Sinh, lão, bệnh, tử là quy luật tự nhiên, nhưng vô tình tạo bệnh tật cho bản thân là một vấn đề khác, như người không cẩn thận để điện giựt. Trong khi phần đông có nhiều lo âu về bệnh tật, quý vị cảm thấy vững tâm nhờ nghe nhiều học rộng mà có được sức khỏe thì đời sống sẽ tránh rất nhiều vấn đề liên quan đến bệnh tật, đây là phần thưởng không ai cho được, mỗi người phải tự tạo lấy. Để chứng minh thực tế, Giác Lộc tk. nhờ tinh tấn thuận duyên trong hiện tại qua việc học nhiều kiến thức bảo vệ sức khỏe và cố gắng áp dụng nơi bản thân nên đời sống không bao giờ dùng đến viên thuốc nào mà vẫn giữ được sức khỏe, khi mới phát bệnh liền biết nguyên nhân và điều trị theo cách tự nhiên không dùng đến thuốc men và sự chăm sóc của người khác.